Zweedse gehaktballetjes in roomsaus

Zweedse gehaktballetjes

 

Hoewel ik me afvraag wat hier nog echt heel erg Zweeds aan is, noem ik het gerecht toch maar Zweedse gehaktballetjes, want daar lijkt het toch het meest op. Totaal anders dan de ballen die je voor een habbekrats bij Ikea kan krijgen, maar wel erg lekker. Veel lekkerder, durf ik wel te zeggen. Het sausje doet ’t ‘m: zoet, hartig en romig…wat wil je nog meer? 

Er zijn talloze recepten voor kleine en grote gehaktballen en de meeste recepten hebben ei en paneermeel als ingrediënten. Of, in plaats van paneermeel, een stuk geweekt oud brood. Daar is natuurlijk niks mis mee, sterker nog, het is hartstikke lekker, want het maakt de ballen vaak steviger en het houdt vocht en vet vast zodat ze ook nog lekker sappig blijven. Dikke prima dus, maar omdat deze gehaktballetjes door de saus nogal rijk zijn, heb ik ervoor gekozen om de balletjes zonder al die toevoegingen in de oven te bakken. Hierdoor hoeft er geen vet bij en komt er ook flink wat vet uit het gehakt, waardoor het eindproduct niet zo vet meer is. Nu heb ik op zich helemaal niks tegen wat vet in het eten, maar een gerecht hoeft er nou ook weer niet in te drijven. En in combinatie met de room in de saus zou het naar mijn smaak allemaal wat te gek worden, dus vandaar het gebrek aan ei en paneermeel in dit recept.

Een ander voordeel van het bakken van gehaktballen in de oven (met of zonder paneermeel of brood), is dat ze hun vorm zo mooi houden. Als ik gehaktballen in de pan bak, lukt het me zelden om ze mooi rond te houden, maar in de oven gaat dat fantastisch. Bovendien heb je er geen omkijken naar, want alles gaart mooi gelijkmatig, dus je hoeft ook niet steeds te keren. Hartstikke handig dus.

En dan de saus…ik maak bewust nooit zo heel veel ervan, want het is zó lekker dat ik er anders makkelijk te veel van neem. Een van de ingrediënten van de saus is vleesfond en dat is in principe niks anders dan een ingekookte bouillon. Denk niet dat je hetzelfde effect bereikt met een bouillonblokje, want dat bereik je echt niet. Fond is makkelijk te krijgen in elke supermarkt (het staat in hetzelfde schap als soep en bouillon) en als je wat overhoudt van de pot, dan laat het zich makkelijk invriezen. Ik maak geregeld zelf fond, maar als je daar geen zin in hebt, dan is zo’n pot dus ideaal.

De onderstaande hoeveelheid saus vind ik persoonlijk voldoende, want het gaat me meer om de smaak, dan echt om de hoeveelheid. Maar als je graag wat meer saus hebt, verhoog je gewoon de hoeveelheden fond en room naar bijvoorbeeld 250 ml fond en 250 ml room, die je dan uiteraard ook tot de helft laat inkoken en waar je dan op het laatst ook een beetje meer jam in doet.

Zweedse gehaktballetjes in roomsaus (3-4 personen)

Balletjes:
400 gram gehakt (rund of half om half, wat je voorkeur maar heeft. Half om half is vetter, dus vaak smeuïger)
1/2 theelepel (2,5 gram) zout
Een flinke draai aan de pepermolen
1/2 theelepel gemalen kaneel
1/4 theelepel gemalen nootmuskaat
1/4 theelepel gemalen kruidnagel

Saus:
150 ml slagroom (zonder suiker)
150 ml vleesfond*
flinke eetlepel bessenjam (cranberry, zwarte bessen, vlierbessen)
zout, peper

Maak eerst de gehaktballen. Verwarm de oven voor op 200 graden, meng het gehakt met het zout, peper, kaneel, nootmuskaat en de kruidnagel en draai er balletjes van ongeveer 4 centimeter van. Dit gaat het makkelijkst met licht vochtige handen.

Balletjes rauw

 

Als je de tijd hebt, kun je de ballen nog even 1 á 2 uurtjes afgedekt in de koelkast zetten. Ik doe dat meestal omdat ze dan nog wat steviger worden en daardoor mooier van vorm blijven. Wanneer je de ballen in de koelkast zet voor je ze bakt, hoef je uiteraard niet als eerste stap de oven voor te verwarmen, want dan staat die zinloos een paar uren aan.

Als je toe bent aan het bakken, spreid je de gehaktballen op een bakplaat op bakpapier, of je legt ze in een ovenschaal en bakt ze vervolgens 15 minuten op 200 graden. Wanneer je grotere of kleinere gehaktballen hebt, kan de baktijd variëren, maar voor balletjes met een doorsnede van 4 centimeter, is 15 minuten voldoende.

balletjes uit oven

Haal de gehaktballen uit de oven en leg ze op een bord of schaal (desnoods op keukenpapier als je nog wat vet kwijt wilt) even aan de kant, terwijl je de saus maakt. Als ze wat afkoelen is dat niet erg, want je warmt ze later weer door in de saus. Giet de slagroom en de fond in een pan, meng goed en laat dit op middelmatig tot hoog vuur tot de helft inkoken. Blijf er bij, want het gaat snel en je zal niet de eerste zijn die volledig verbrande room in een pan heeft (ik was je sowieso al voor).

Als je de fond en room in de pan giet is het nog vrij vloeibaar, maar naarmate het inkookt, verdampt het vocht uit de room en de fond en wordt het dikker en gaat het meer op saus in plaats van soep lijken. Dat is het punt waarop je het vuur zo laag mogelijk draait en eventueel zout en peper toevoegt. Voeg niet eerder zout toe, want tijdens het inkoken wordt dat geconcentreerd en is er een kans dat je met veel te zoute saus komt te zitten. Proef dus pas aan het einde of er zout bij moet, want dat is soms, als je goede fond hebt, niet eens nodig.

Als je room-fondmengsel dunne sausdikte heeft bereikt, doe je de gehaktballetjes er in er warm je het heel zacht een paar minuten door. Doe een deksel op de pan, zodat je niet meer vocht verliest. Roer er op het laatst een flinke lepel jam door en laat nog een minuutje doorwarmen. Hierdoor gaan de gehaktballen mooi glanzen en krijgt uiteraard de saus, naast het romige en hartige van de slagroom en fond, ook nog een beetje zoet mee.

Wij hebben de Zweedse gehaktballen bij een preistamppot gegeten, maar ze zijn ook fantastisch bij een puree van (of met) knolselderij. Daar werkt het zoete van de saus heel erg goed bij.

* Fond ziet er uit als een dikke gelei wanneer het koud is, maar het wordt vloeibaar zodra het warm wordt.

 

Zweedse ballen

5 Comments
POSTED IN:


5 Responses to Zweedse gehaktballetjes in roomsaus

Laat een reactie achter

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *